Pagan Bayramları Nelerdir?
Stonehenge ve ‘New Age’ hareketleriyle olan çağrışımları bir yana, çoğu insan muhtemelen paganlar ve hatta kim oldukları hakkında çok az şey bilir.paganizm Wiccanlar, cadılar, şamanlar ve Kelt neopaganları gibi birkaç farklı grup, sistem ya da inanç vardır.
Peki, pagan takvimindeki en önemli günler hangileridir?
Aralık ayından başlayarak, kabaca altı ila yedi hafta aralıklarla sekiz festival paganlar tarafından kutlanır. Bu döngü, Yılın Çarkı olarak bilinir.
Paganizmi araştırırken o kadar çok sayıda tarihsel ve çağdaş varyasyonlar ve anlamsal karmaşıklıklar vardır ki, onu tam olarak ele almak için kitap uzunluğunda bir makaleye ihtiyaç duyulacaktır. Burada tarif edilen önemli günlerinden bahsedeceğiz.
Yule
Yıl Çarkı’nın sekiz bölümünden ilki, dört ‘küçük sabbat’tan veya festivallerden biri olan Yule’dir (kış gündönümü veya Kış Ortası). Yılın en kısa günü olan 21 Aralık’ta kutlanır. Noel’in pagan kökleri olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz.
Pek çok pagan için Yule, Ostara’da tasarlanan ve kış gündönümünde, gelecek baharda karanlığın güçlerini yenecek olan Güneş Çocuğu olarak dünyaya gelen ‘Vaat Çocuğu’nun yaşam döngüsünün önemli bir parçasıdır. Doğanın muzaffer dönüşü.
Yule’deki önemli yerlerden biri, İrlanda’nın büyük megalitik anıtı ve kralların eski dinlenme yeri olan Newgrange’dir. Burada, gündönümünde, Güneş Çocuğunun doğumu, anıtın iç odasını ışıkla dolduran yükselen güneş ile temsil edilir. Birçok Yule geleneği şuan Noel olarak kutlanıyor. Türklerdeki Yeni yıl kutlaması ile çok benzerlik gösterir. Özelikle Noel Baba Türk Kültüründe Ayaz Ata‘tır. Daha Doğrusu Türk Kültüründeki Ayaz Ata daha sonra Noel babaya dönüştür.
Imbolc
Şubat ayının ilk günü Imbolc da baharın gelişini kutlanır. Dört çeyrek günden veya ateş festivallerinden biridir ve çarkın dört ‘büyük sabbat’ından biridir. Diğer çeyrek günler Beltane, Lughnasadh ve Samhain’dir.
‘Imbolc’ kelimesinin etimolojisi belirsizliğini koruyor, ancak muhtemelen, kuzulama mevsiminin habercisi olan hamile koyunlara atıfta bulunan ‘karnında’ veya ‘rahimde’ anlamına gelen eski bir İrlanda kelimesinden geliyor.
Imbolc da Sözün Çocuğu yeni oluşan yıla ışık ve enerji verir. Yaklaşan baharın işaretleri görülmeye başlar ve paganlar için bu, kişisel gelişim ve yenilenen enerji zamanıdır. Imbolc’ta bahar temizliği ve el işleri gelenekseldir.
Kökleri derin Kelt geçmişine dayanan Imbolc, geleneksel olarak verimli bir tarım sezonunu başlatmakla ilgiliydi şifa, demircilik ve şiir tanrıçası Brigid’e adandı.
Ostara
Bahar ekinoksu (veya Sakson tanrıçasından Ostara) dört ‘küçük sabbat’tan biridir. Günün eşit miktarda aydınlığa ve karanlığa sahip olduğu 21 Mart da kutlanır. Bu güneş festivali, çarktaki Mabon veya sonbahar ekinoksunun zıt noktasıdır. Imbolc, ilkbaharın ilk kıpırdanmalarını işaret ederken, Ostara, baharın gelişini ciddi bir şekilde kutlamakla ilgilidir. Çiçeklerin büyümesi, ağaçların çiçek açmasını ve ekilen ekinleri filiz vermesi kutlanır aslında. Hıristiyan Paskalya’sında olduğu gibi, tipik olarak boyanmış yumurtalar yeni yaşamı simgelemektedir. Buradaki sembolizm ve geleneğin çoğu, birçok hayvan için çiftleşme mevsimi olan baharın yeni yaşamıyla ilgilidir. Tanrı ve Tanrıça çiftleşir ve Vaat Edilen Çocuğu gebe kalır. Günün eşitliği, kısmen Tanrı’nın doğasının ikiliğini temsil eder. Bilinçli düşüncesine karşı ilkel cinsel içgüdüsü ön plandandır. Bazı paganlar, romantizmi canlandıran Tanrı ve Tanrıça rollerini oynamak için bir erkek ve bir kadın seçerek festivali kutlarlar.
Beltane
Beltane, dört ‘büyük sabbat’tan biridir ve geleneksel Kelt Mayıs Arifesi/Mayıs Günü kutlamasıdır ve Samhain döngüsünün zıt noktasıdır. Kaynaklar etimolojisine göre belo-tanos’tan (“parlak ateş”) Kelt tanrısı Bel ile bağlantısı vardır. İrlanda’da ‘mí na Bealtaine’, ‘Mayıs ayı’ anlamına gelir.
Beltane, yaz mevsiminin başlangıcını, flora ve faunanın gelişeceği, evlerin ve hayvanların çuha çiçeği ve karaçalı gibi Mayıs çiçekleriyle süslenmesiyle kutlanan zamanı işaret eder.
Toprağın bereketi, Tanrı’nın Tanrıça’ya olgun bağlılığını, hayvani şehvetten sevgiye ve bağlılığa geçişini temsil eder. Direği ve etrafındaki kurdelelerin dönüşü, doğurganlığı ve yaşamın sarmalını temsil eder.
Geleneksel olarak, Mayıs arifesinde, tepedeki çobanlar, hayvanlarını yazlık otlaklara sürerek hayvanları iki büyük şenlik ateşine götürerek sığırları kötülükten korurlardı. Beltane ve Samhain, yıl içinde bu dünya ile Öteki Dünya arasındaki perdenin en ince olduğu, canlılar ile ölüler arasında iletişimi sağlayan noktalar olarak kabul edilir. Bu bayram bizim Hıdırellez’imize benziyor.
Litha Yaz ortası
Yaz gündönümü veya Litha, dört ‘küçük sabbat’tan biridir ve güneş en yüksek noktadadır. Tanrı gücünün doruğuna ulaşmıştır. Yaz gündönümü yılın en uzun günüdür ve 21 Haziran da kutlanır.
Güneş Kralı olarak Tanrı’nın bu gücü üstlenmesi ve genç günlerinin yeşil ormanda koşarak sona ermesi, yaz aylarında güneşin gücünü temsil eder, ancak paganlar da Tanrı’nın yolunun şimdi yokuş aşağı olduğunu hatırlarlar (Yule’ye kadar olan gün sayısı).
Modern Druidler ve diğer birçok grup için Stonehenge, yaz gündönümü kutlamalarının odak noktasıdır (Druidlerin Alban Heruin, ‘kıyının ışığı’ dediği). Stonehenge bölgesinin tamamı kış ve yaz gündönümlerine göre düzenlenmiştir.
Şafak vakti, Stonehenge’de, ana dairenin dışında bulunan ve Topuk Taşı ve Katliam Taşı (şimdi eğilimli) olarak adlandırılan iki taş, güneşi hizaya yönlendirir ve ilk ışınlar dairenin merkezine çarpar.
Lughnasadh
Lughnasadh (İrlandaca’da ‘Lugh’un toplanması’) veya Lammas, Mabon ve Samhain ile birlikte dört ‘büyük sabbat’tan biridir ve yılın hasat festivallerinin ilkidir. Lammalar, ‘hamur topağı’ anlamına gelen Anglo-Sakson kelimesinden gelir. Ağustos başında gerçekleşir.
Çark üzerinde Imbolc’un karşısında, Lammas’ta Tanrı, Tanrıça’nın önünde kendini kurban eder, orağı onu öldürür ve kanı, bir sonraki Yılın Çarkı’nda bereketinin devam etmesini sağlamak için toprağa dökülür. Tanrı, Lammas’a kadar olduğu gibi Işığın Lordu olmaktan, yılın karanlık yarısı boyunca olacağı Karanlık Ölümün Lordu’na geçer. Kelt paganları festivali mısır bebekleri yaparak kutlar ve Wiccanlar ekmek pişirirler.
Mabon
Sonbahar ekinoksu veya Mabon, çarkın üç hasat festivalinden ikincisidir. Çarktaki bahar ekinoksunun (Ostara) zıt noktasıdır ve dört ‘küçük sabbat’tan biridir. Aynı zamanda Hasat Yuvası ve modern Druidler tarafından Alban Elued (‘suyun ışığı’) olarak da bilinir. Bu, 21-24 Eylül arasında bir zamana denk geliyor.
Şükran günü gibi başarılı bir tahıl hasadını ve kış için yiyecek depolarının doldurulmasını kutlayan geleneksel Avrupa hasat festivalleriyle büyük ölçüde uyumludur.
Paganlar için bahar ekinoksu cinsel bir birlikteliği temsil ediyorsa, sonbahar ekinoksu mistik bir ekinokstur. Reenkarnasyon ve yaşam sarmalı da güçlü temalardır. Tohum ve tahıl, yaşam ve ölüm, rahim ve mezar. Doğanın bu gizemlerini anlayarak, Tanrı mistik bir aydınlanma durumuna ulaşır ve yeraltı dünyasına girer. Burada Tanrı, şimdi yeraltı dünyasının kraliçesi olan ‘öğretmen’ olan Tanrıça ile birlikte yaşar.
Samhain
Önde gelen Wiccan Gerald Gardner (1884-1964) bu ‘büyük sabbat’ Halloween olarak adlandırsa da, birçok pagan için belki de kendilerini modern Cadılar Bayramı’nın popüler halinden uzaklaştırmak isteyen Samhain’dir.
Samhain bir hasat festivalidir ve muhtemelen tarih öncesine kadar uzanır. 31 Ekim gecesinden ertesi akşama kadar kutlanır.
Samhain, ‘Yaz Sonu’ anlamına gelen İrlandaca bir kelimeden gelebilir ve etimolojik olarak 31 Ekim gecesinden ziyade Kasım ayına atıfta bulunur. Samhain’de olan şey Beltane’nin tam tersidir: Yazın sonu ve sığırların büyük şenlik ateşleriyle karşılanan yüksek yazlık otlaklarından dönüşü.
Samhain, kışın dönüşünü ve bu dünya ile bir sonraki arasındaki perdenin inceldiğini, bir kaos zamanını işaret eder. İlki kesinlikle ikincisinden önce gelse de Samhain’in Hristiyan All Hallows’ Eve/Day ile nasıl bir ilişkisi olduğu konusunda bazı tartışmalar var. En azından açık görünen şey, zaman içinde bu geleneklerin birbirini etkilediğidir (örneğin, elma sallamanın Hıristiyanlık öncesi bir eğlence olduğu düşünülmektedir).
Kadim zamanlarda, Samhain’de hayvanlar kurban edilirdi, fallar bakılırdı, Druidler hayvan derileri ve hayvan başlıkları giyerlerdi. Bununla birlikte, bazı modern bilim adamları, bu ziyafetin tarihsel olarak ölülerle ne ölçüde ilişkili olduğunu sorgulamaktadır.
